Naar de Noordpool

(geschreven Woensdag 16 April)

Dinsdagochtend werden we om 9 uur opgehaald om richting het vliegveld te gaan. Daar stond een Russische Antanov An-74 klaar om ons naar de basis Barneo te vliegen. Dit is een bijzonder vliegtuig; het is een hoogdekker met straalmotoren op de vleugel, waardoor landingen op een ijs-landingsbaan mogelijk zijn. Maar goed, je moet wel vertrouwen hebben in een oud lawaaierig Russisch vliegtuig...

Het pakijs van de Noordpool begint net ten noorden van Longyearbyen (in de zomer net ten noorden van Spitsbergen). Desondanks is het nog twee-en-half uur vliegen naar de Russische basis Barneo. De landing was spectaculair; het vliegtuig vloog een low overpass (ca 10-20 meter hoogte) over het ijs om de condities te checken. Daarmee vlogen we ook over de basis, om vervolgens stijl te klimmen, een bocht te nemen en vervolgens te landen. Alles is vastgelegd op een filmpje; te zien in het YouTube theater. https://www.youtube.com/watch?v=AE513NG4h9k. Even later zagen we het vliegtuig weer opstijgen van de ijs-startbaan https://www.youtube.com/watch?v=SCRlJOJzzI0

De basis bestaat uit een aantal grote verwarmde tenten. Zo heb je een mess-tent (eten), verschillende slaaptenten (met bedjes voor in totaal 10 personen) en een aantal labatorium-tenten. Ook zijn er twee WC’s en alleen voor de mannen een plas-ton in het ijs. Dit, afgewerkt met wat wetenschappelijke apperatuur en wat vlaggen maakt de basis compleet. Voor kamperen is het redelijk luxe; de tenten zijn eerder te warm dan te koud en er zijn meubelen voor enig comfort. Het eten is uiteraard super eenvoudig; maar het is warm en goed te eten.

Vanwege het geweldige weer (zonnig, weinig wind, wel -25 tot -30 graden) vlogen we dinsdagmiddag meteen door naar de Noordpool zelf. Je hebt verschillende definities voor de pool, zoals de magnetische pool (die elk jaar van locatie verandert; op dit moment bevindt deze zich ten noorden van Canada), en de geografische Noordpool oftewel de “90 graden Noord” pool. Barneo wordt eind maart  dichtbij de geografische Noordpool opgebouwd, maar omdat ijsplaten continue in beweging zijn (en hard in beweging, soms met enkele kilometers per dag!), is het kamp inmiddels zo’n 150 km van de geografische Noordpool verwijderd. Vanaf Barneo namen we een helicopter om in een klein uurtje naar de geografische Noordpool te vliegen. Een spectaculair vluchtje over de uitgestrekte vlakten van ijs en sneeuw. Soms zijn er grote breuklijnen in het ijs, die er uitzien als rivieren door een normaal landschap. De ijsplaten breken en worden vervolgens vaak tegen elkaar gedrukt, waardoor een soort ijsriffen (ridges)en kleine ijsbergjes onstaan. Overigens is het door de continue beweging van de platen lastig om je gps compleet op 90.0 graden te krijgen; een persoon probeerde driftig zijn GPS op 90.0 te krijgen, wat hem een paar keer lukte maar op het moment dat hij een foto wilde nemen sprong het weer op 89.99.

En hoe ziet de Noordpool er uit? Eén grote ijsmassa. Desolaat, koud, een onbewoonde andere planeet. Verwacht geen vlakke ijsspiegel waarop je zou willen schaatsen, maar een ruig landschap. Overigens probeert er hier wel iemand te schaatsen; er is hier een Japanse filmcrew met een beroemde kunstschaatsster om een rapportage te maken over haar kunsten op de Noordpool. Niet zo eenvoudig, want het zee-ijs is diep bedekt met sneeuw en niet goed (zoutwaterijs is zacht). Dus ze moeten voor haar eerst een ijsbaantje aanleggen door zoet water op te laten vriezen.

De kerstman was niet thuis. Sorry. En ook Rudolf niet. Ook zagen we geen ijsberen. Die zitten hier wel, maar niet in grote aantallen. IJsberen zijn liever bij de ijsrand, waar er zeehonden zijn om te eten.

We vierden het bereiken van de Noordpool met gluehwijn en knakworst en vlogen daarna in een uurtje weer terug naar de basis. De helicoptervluchten zijn spectaculair;  je vliegt vrij laag, zodat je veel kan zien. De raampjes kunnen ook open, zodat je prima kan filmen en foto’s maken.

In het kamp wachtte ons een ‘eenvoudige doch voedzame’ maaltijd. We kletsten bij met twee Canadese piloten, die hier waren geland met een klein vliegend wetenschappelijk labatorium (een omgebouwde Twin Otter). En daarna deden we als groep nog een avondwandeling rondom de basis, waar we ook de oorspronkelijke eerste basis van de bouwers bezochten. De eerste bouwers van de basis worden elk jaar met hun apperatuur per parachute gedropt, om de landingsbaan en de basis in elkaar te zetten. Zij hadden een klein kamp waar ze ook (voor de lol?) een aantal iglo’s gebouwd hebben.

Terug in het kamp praatten we bij met de kampleider. Het was zo weer laat; met 24 uur licht vergeet je al snel de tijd.